Dr. Rebecca Gomperts – Women on Waves

Women on Waves stond jarenlang bekend als de ‘abortusboot’. De organisatie verzorgt al 20 jaar veilige abortussen voor mensen die in landen wonen waar abortus niet is toegestaan. Daarnaast werd door Women on Waves-founder Dr. Rebecca Gomperts Women on Web opgericht om, na online consultatie met medische professionals, de abortuspil via de post te verstrekken. Gomperts heeft in haar lange carriere ook heftige vormen van online censuur meegemaakt.

In welke mate zijn jullie afhankelijk van platforms?

Ons werk is ongelooflijk afhankelijk van hoe vindbaar we zijn, en dus van Google Search. Onze websites kregen bijna 2 miljoen hits per maand, en we antwoordden ongeveer 16.000 emails per maand, met een helpdesk in 22 talen. Door de laatste Core Update van Google in mei 2020 zijn we 90% van onze webtraffic kwijtgeraakt en zijn het aantal emails dat we krijgen gehalveerd.

Door de laatste update van Google zijn we 90% van onze webtraffic kwijtgeraakt en is het aantal emails dat we krijgen gehalveerd.

Daar zitten heel veel vrouwen bij die hulp zoeken en voor wie wij nu niet meer vindbaar zijn. We weten ook dat in veel Afrikaanse landen, bijvoorbeeld, steeds vaker bij aankoop van een telefoon Facebook al geïnstalleerd is en Facebook dus als een soort zoekmachine wordt gebruikt. En er wordt steeds minder ge-e-maild. Dat is verontrustend.

Hoe hebben jouw organisaties last (gehad) van censuur?

Onze advertenties zijn geweerd door GoogleAds en vorig jaar nog weigerde Instagram een face filter van ons goed te keuren. Het was een digitale variant van een kroon die juwelierontwerper Eva van Kempen voor ons had ontworpen, de Lady Liberty Abortion Pill Crown. Die was toch redelijk onschuldig. De censuur door Facebook gaat terug tot in ieder geval 2012. We hadden toen een profielfoto geupload met informatie over het veilig opwekken van een abortus door middel van RU-486 (de abortuspil). Na druk vanuit de media heeft Facebook de foto teruggeplaatst. Je hebt de media dus nodig om platforms ter verantwoording te roepen, en tegelijkertijd wordt juist die media opgeslokt door de platforms.

Je hebt de media dus nodig om platforms ter verantwoording te roepen.

Op verzoek van regeringen worden ook onze websites in sommige landen geblokkeerd. Brazilië, Spanje, Saudi Arabië, Turkije, Zuid-Korea. Er is heel veel informatie online die je niet kan vinden.

Wat maakt jullie werk zo gevoelig voor censuur?

Toegang tot het veilig beëindigen van een zwangerschap is een mensenrecht. Toch is abortus in sommige landen illegaal. Dat zijn eeuwenoude wetten die voortkomen uit het patriarchaat, vaak gecombineerd met een gebrek aan democratie en religieuze invloed. Hetzelfde met homoseksualiteit. Om deze wetten te veranderen, moet je zorgen dat je gehoord wordt. Maar de online platforms die we gebruiken geven geen zak om onze mensenrechten. Het gaat ze om geld verdienen.

De online platforms die we gebruiken geven geen zak om onze mensenrechten. Het gaat ze om geld verdienen.

Dat doen ze door jouw data beschikbaar te stellen aan adverteerders, en als er een kans is dat ze advertenties mislopen, dan gaan ze censureren. Daarmee staan ze in de weg van social change. Maar het zijn niet alleen de platforms zelf: soms maken individuen of groepen ook gebruik van de mechanismen van deze platforms om ons de mond te snoeren. Er zijn anti-abortusgroepen die onze accounts en content systematisch flaggen om maar te zorgen dat de informatie die we aanbieden onbeschikbaar wordt.

Krijg je van de platforms uitleg over waarom ze jullie censureren?

Google refereert naar haar “Revised Policy”, maar die is veel te vaag. Tegelijkertijd weten ze ook dat er manieren zijn om onopgemerkt te blijven. We kregen van een werknemer van Google te horen dat als je de woorden ‘reproductive health’ in plaats van ‘abortus’ gebruikt, je langs het algoritme komt. En door Instagram werd gesuggereerd dat we het woord “pill” zouden verwijderen.

Doen jullie dat?

Nee, dat is absurd. We vechten het aan. Het gaat erom dat vrouwen ons kunnen vinden, en wie gebruikt nou de term ‘reproductive health’ als ze het over abortus hebben?

Wat is de schade van dit alles?

De schade is dat vrouwen geen goede, wetenschappelijke informatie kunnen vinden over veilige abortus, en dus tot onveilige abortus overgaan. We weten niet precies hoeveel dat er zijn, maar veel vrouwen schrijven naar ons dat ze zo wanhopig waren, en zo blij dat ze ons uiteindelijk toch gevonden hebben. Maar dat zijn in zekere zin de succesverhalen.

Door deze censuur kunnen vrouwen geen wetenschappelijke informatie kunnen vinden over veilige abortus, en gaan dan over tot onveilige abortus.

Valt er met de platforms te praten? Kunnen jullie je zaak bepleiten?

Toen YouTube ons een keer censureerde, hielp Bits of Freedom met bemiddelen. Maar zonder leverage kun je bij deze platforms niets gedaan krijgen. Op alles krijg je een geautomatiseerd antwoord. Je hebt dus invloed, geld, advocaten, tijd nodig om hun gedrag aan te vechten. Wij kunnen dat, dus we blijven het doen.

Om het gedrag van YouTube aan te vechten heb je invloed, geld, advocaten, en tijd nodig.