Nadia Benaissa – Bits of Freedom

Waarom is “micro-targeting” een maatschappelijk probleem?

We besteden heel veel van onze tijd op het internet. We praten met onze vrienden en familie, delen foto’s en ervaringen en uiten waar we ons zoal druk over maken of waar we juist heel blij van worden. Ook zoeken we waar we meer over willen weten en liken we wat we leuk of juist verdrietig vinden. Al die informatie bij elkaar geeft een heel gedetailleerd beeld van wie we zijn. En op basis van dat plaatje dat van jou ontstaat, kan jou een heel gerichte boodschap worden getoond – of juist niet. En omdat de kennis over jou zo gedetailleerd is, is de kans groter dat die boodschap die jou wordt getoond, jou ook daadwerkelijk aanspoort om iets te doen, kopen, of om op bepaalde manier te stemmen. Dat wordt in ieder geval verondersteld.

De kennis die ze over jou hebben is zo gedetailleerd, de kans is groter dat je daardoor iets doet, koopt of op een bepaalde manier stemt.

Kan je daar een voorbeeld van geven?

Dat het veranderen van de boodschap op basis van je interesses veel invloed kan hebben bleek bijvoorbeeld tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016 en het Brexit referendum. Analysebedrijf Cambrigde Analytica wist goed in te schatten wie waarop een stem zou uitbrengen en welke kiezers nog twijfelden. Dat wisten ze door duizenden datapunten die ze onder meer van Facebook ontvingen. Daarmee konden ze een boodschap heel goed afstemmen op degene tot wie het gericht was. Dat is iets wat constant gebeurt op sociale media, want dat is ook het verdienmodel achter Facebook, Instagram en YouTube.

Hoe wordt er dan geld verdiend?

Alles wat gebruikers online doen kan informatie, data, opleveren. Die data wordt verwerkt met het doel om mensen in te delen in groepen en die vervolgens te beïnvloeden. Dat tast de autonomie aan van mensen. Bovendien weten mensen vaak niet eens dat ze in een bepaalde groep worden ingedeeld. Het is vervolgens één ding als je verleid wordt om bepaalde schoenen te kopen, maar wat we zien is dat ook verkiezingen met behulp van dezelfde mechanismen beïnvloed worden. In een democratie zijn vrije verkiezingen enorm belangrijk.

Een boodschap van een politieke partij kan aangepast worden aan de hand van jouw informatie, zodat je precies hoort wat jij graag wil horen en jij op ze stemt.

Daarvoor is het onder meer noodzakelijk dat een verkiezingsboodschap transparant is, want daarop baseer je je stem, en daar worden partijen op afgerekend. Maar als de boodschap verschilt per persoon en wordt afgestemd op wat die persoon graag wil horen, dan is dat heel kwalijk. Want in de politiek is de boodschap het product en die zou niet van kleur of vorm moeten veranderen afhankelijk van de persoon die het te zien krijgt.

Hou je hier zelf ook rekening mee op sociale media?

Ik probeer mijn sociale media gebruik tot het minimum te beperken. Als ik op een platform zit, ben ik heel terughoudend in het liken en het delen van informatie. Ik deel vrijwel nooit persoonlijke dingen en nooit foto’s van mijn kinderen. Soms lees ik de informatie over waarom ik een bepaalde advertentie te zien krijg. Meestal geeft dat een onvoldaan gevoel, want de uitleg geeft geen écht inzicht.

Ik deel vrijwel nooit persoonlijke dingen op sociale media.

Wat doe je daar in je werk bij Bits of Freedom tegen?

Bits of Freedom zorgt voor bewustwording bij gebruikers en bij de politiek. We roepen de politiek op om met wetgeving te komen die dit soort problemen moet oplossen. De overheid heeft veel te lang ingezet op zelfregulering, maar waarom zouden de grote techbedrijven iets doen waardoor ze hun inkomsten zouden zien dalen?

We roepen de politiek op om met wetgeving te komen die dit soort problemen moet oplossen.

Ook roepen we de Autoriteit Persoonsgegevens op streng toezicht te houden en op te treden waar nodig. Voor gebruikers hebben we een website gemaakt: fixjeprivacy.nl waar je allerlei tips kunt vinden over hoe je op een veiligere manier online kunt zijn.